HABERLER

Bu yazımızda bina güçlendirme projesi nasıl hazırlanır, nasıl uygulanır ve tüm bu süreçlerde  nelere dikkat etmeniz gerekir gibi sorulara odaklanacağız. Bina güçlendirme çalışmaları, yapıların depreme karşı dayanıklılığını arttırmak için yapılan işlemler dizisidir. Türkiye, deprem kuşağı üzerinde yer alan bir ülkedir ve yakın geçmişimizde dahi deprem büyük acıların yaşanmasına neden olmuştur. Bu sebeple ülkenin hemen her bölgesinde birçok yapının güçlendirilmesi gerekmektedir. Bina güçlendirmeleri, bazı tarihi yapılar başta olmak üzere, çok çeşitli konut, mağaza ve ofislerde yapılabilmektedir. Yaşamlarımızı sürdürdüğümüz bu alanların güvenli ve sağlam olması son derece önemlidir. Bu sebeple proje hazırlanmadan önce, doğru bir değerlendirme yapılmalı, bina güçlendirme tekniklerinden hangisinin tercih edileceği belirlenmelidir.

Bina Güçlendirme Projesi Nasıl Hazırlanır?

Bina güçlendirme firmaları, işe ilk olarak bir rapor hazırlayarak başlar. Bu raporda, zemin grubuna ve emniyet gerilmesine yer verilir. Bina bünyesinde yer alan paslı demirler, beton kesitlerindeki azalmalar belirlenir. Binadaki beton dökülmesinin ne seviyede olduğu da bu raporda mutlaka yer almalıdır. Rapor hazırlandıktan sonra, onarım işlemi başlar. Onarım sırasında ilk olarak dökülen gevşemiş kısımlar çıkarılır. Paslar temizlenir. Donatılar ıslatılır ve kuruması beklenir. Donatılar kuruduktan sonra paslanma önleyici maddeler, çimentolar eklenir. Çok çeşitli tamir harçları bölgeye püskürtülür. Binalar onarılırken genellikle bu üç aşamadan geçilir. Deprem güçlendirme ismi ile de anılan bu işlemlerde, belli başlı teknikler kullanılır. Bu tekniklere yazının bir diğer bölümünde ayrıntılı bir şekilde değineceğiz.

Bina Güçlendirme Projesinde Kullanılabilecek Teknikler?

Bina güçlendirme maliyeti kullanılan tekniğe göre değişmektedir. Genellikle üç temel yöntemden yararlanılmaktadır : betonarme güçlendirme, çelik güçlendirme ve karbon lifli polimer güçlendirme.

• Betonarme güçlendirme:  Bu teknik en çok tercih edilen yöntemlerin başında gelmektedir. Oldukça eski bir teknik olarak bilinmektedir. Yapının deprem sırasında dengeli bir şekilde hareket etmesini sağlayan bu yöntemde, statik aksaklığın yer aldığı bölgeye yanal yönden betonarme perde yapılır. Kirişler ve kolonlar güçlendirilir.
• Çelik Güçlendirme : Kolon ve kirişlere çelik lamalar sarılarak, bina kuvvetlendirilir. Rijitlik hedefi daha düşük olan yapılarda tercih edilir. Binanın statik durumu daha stabil hale getirilir.
• Karbon Lifli Polimer: Karbon lifli polimer yöntemi genellikle eski yapılarda tercih edilir. Özellikle tarihi yapılarda bu teknikten yararlanılır. Kolon ve kirişlerde zaman içerisinde oluşmuş korozyonların önüne geçilir. Kolon ve kirişlerde yer alan demirler sıkılaştırılır. Bina güçlendirme fiyatları  kullanılan tekniğe göre değişiklik göstermektedir.

Kurulduğu günden bu yana modern kent konsepti oluşturmak için çabalayan Türkiye’nin en kapsamlı mühendislik firması Aksaş Grup bina güçlendirme projeleri hazırlamaktadır.

Çelikler üzerinde uygulanan ve çeliklerin sertliğine ne derece etki ettiğini öğrenebildiğimiz soğutma deneyi kısaca çelik karbon deneyi olarak bilinmektedir. Piyasada çoğunlukla “Jominy deneyi” olarak duyulan bu testte; farklı karbon alaşımlara sahip olan çelik malzemelerin östenit sıcaklıklardan (karbon oranının yüksekliğiyle ilintilidir) soğuk su vasıtasıyla aniden soğutularak sertlikle meydana gelen değişimler incelenebilir.

Çelik Karbon Deneyi Neden Uygulanır?

Bu deneyin uygulanma amacı, az önce de bahsettiğimiz gibi farklı karbon alaşımlarına sahip olan çelik malzemelerin soğuma hızlarının incelenmesi ve farklı soğuma hızlarının bu materyallerde sertlik durumunu ne derece azaltıp ne derece arttırdığının belirlenmesidir.

Çelik Karbon (Jominy) Deneyi Nasıl Yapılır?

Jominy deneyi, çelik maddenin sertleşebilirliğinin belirlenmesi için uygulanan bir deney olduğundan ona uygun bir test düzeneği hazırlanmaktadır. Bu deney sonucunda hem çeliğin sertleşme kabiliyetinin ne olduğu hem de soğutucu olarak kullanılan suyun çeliğe nasıl bir sertlik değeri kazandırdığı ortaya çıkartılabilir. 25 mm. çapında, 100 mm. uzunluğunda silindirik yapıda bir malzeme, su gelecek hortumdan 12,5 mm. mesafede kalacak şekilde yatay bir yüzeye yerleştirilir. Çelik malzemenin maruz bırakılacağı suyun sıcaklığı en fazla 28 derece olacaktır. En alt kısımdan en üst kısma kadar farklı soğuma hızları elde edilebileceğinden istenilen değerlerin farklı aralıklarla elde edilme imkanı olmaktadır.

Jominy test düzeneği içerisinde deneye tabi olan çelik malzemeler, ostenitleme sıcaklığına kadar ısıtılarak en az yarım saat bu sıcaklıkta bekletilir. Sonrasında hızlı bir şekilde düzeneğe yerleştirilerek su püskürtme aşamasına tabi tutulur. Çeliğin soğuma hızı da çubuğun alt kısmından üstüne doğru değişiklik göstermektedir.

Bahsettiğimiz bu soğukluk farklılıkları çubuğun sertlik fazına doğrudan etki etmektedir. Su püskürtme testinin başlatıldığı yüzeyden 1,5 mm. ve 2 mm. aralıklar bırakılarak sertlik değerleri ölçülür ve bu değerler doğrultusunda çelik karbon deneyine dair bir grafik oluşturulabilmektedir.

Sertleşebilirlik Nedir?

Sertleşebilirlik ölçme yöntemleri olarak deneyde kullanılan suyun, çeliğin martenzit duruma gelerek sertleşme özelliklerinin ortaya çıkması haline verilen genel isimdir. Bu özellik, çeliğin dış yüzeyinden iç merkezine kadar oluşan sertliğinin yüzeye göre farklı şekilde olabilmesi durumudur.

Asbest’in zararları ile ilgili makaleyi Hürriyet Gazetesi’nde okumak için tıklayınız.